Op weg naar CSDDD-implementatie!
We hebben er lang op gewacht, maar nu is het moment daar: er is een akkoord over de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD). De trialoogonderhandelingen tussen de Raad, het Europees Parlement en de Europese Commissie, begonnen afgelopen juni en resulteerden afgelopen donderdag in een overeenkomst. Ook over de laatste discussiepunten zoals de reikwijdte, stakeholderengagement, en aansprakelijkheid werd een akkoord gesloten. Maar wat betekent de CSDDD concreet en hoe kan aansprakelijkheid voor bedrijven hieruit voortvloeien?
De CSDDD in het kort
De kern van de richtlijn is het treffen van gepaste zorgvuldigheid (‘due diligence’) in de keten van activiteiten van de onderneming. Dit houdt in dat ondernemingen een risicoanalyse uitvoeren, en de potentiële en daadwerkelijke negatieve gevolgen op milieu- en mensenrechten voorkomen, stoppen en beperken. Daarnaast dienen ondernemingen deze procedures te monitoren, hierover te rapporteren, en hebben zij een verantwoordelijkheid om schade van getroffenen te herstellen.
Dit due diligence proces is een belangrijk onderdeel van verschillende regelgeving die door de Europese Unie wordt geïntroduceerd. Het onderwerp is ook verankerd in het rapporteren over je ketens en duurzaamheidsinformatie (Corporate Sustainability Reporting Directive) en het treffen van gepaste zorgvuldigheid op specifieke onderwerpen (ontbossingsverordening (EUDR) en het verbod op dwangarbeid).
Laatste wijzigingen
Wat zijn de nieuwe aspecten uit de trialoogonderhandelingen? De richtlijn gaat gelden voor grote Europese ondernemingen met meer dan 500 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van 150 miljoen euro. De financiële sector wordt op dit moment nog uitgesloten van de wetgeving, maar door een herzieningsclausule kan de sector later worden toegevoegd. Daarnaast bevat de overeenkomst ook de verplichting om een betekenisvolle stakeholderdialoog te voeren. We zien dat het betrekken en consulteren van stakeholders van belang is in verschillende duurzaamheidswetgeving, waaronder ook de CSRD. Ook versterkt het akkoord de wetsbepalingen met betrekking tot het vaststellen en uitvoeren van een transitieplan voor het mitigeren van klimaatverandering.
De CSDDD en ketenaansprakelijkheid
De aansprakelijkheid van bedrijven voor het schenden van due diligence verplichtingen zit ook ingebed in de richtlijn. Met het akkoord tussen de Europese instellingen wordt de toegang tot de rechter voor getroffenen versterkt. Veel bedrijven maken zich zorgen over de reikwijdte van hun aansprakelijkheid. Hoewel er natuurlijk nog geen jurisprudentie bestaat over aansprakelijkheid uit hoofde van de CSDDD, zien we steeds vaker dat maatschappelijk verantwoord ondernemen een rol inneemt in de rechtbank. Enkele voorbeelden hiervan zijn de klimaatrechtszaak tegen Shell in Nederland, de rechtszaak tegen het Duitse bedrijf KiK met betrekking tot Rana Plaza, en de rechtszaak tegen Vedanta in het Verenigd-Koninkrijk over de zorgplicht van moederondernemingen.
Een ander voorbeeld hiervan is de onlangs besloten rechtszaak tussen de Vietnamese kledingfabriek Vert en G-Star, waarin de laatste werd veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 2,5 miljoen dollar. De rechtbank besloot dat G-Star haar orderverplichtingen jegens de kledingfabriek niet is nagekomen, wat voor Vert leidde tot schade. Aangezien de fabriek sterk afhankelijk was van de bestellingen van G-Star, had dit aanzienlijke gevolgen voor Vert. De zaak behandelde onder andere het CSR-beleid van G-Star.
De rechtbank oordeelde dat de rechtsverhouding tussen de partijen ook wordt beheerst door wat partijen in redelijkheid en billijkheid van elkaar mochten verwachten. Een onderdeel hiervan had expliciet betrekking tot het CSR-beleid. G-Star gaf in gesprekken met Vert aan dat zij, gegeven haar verantwoordelijkheid volgens het CSR-beleid, wilde voorkomen dat er ontslagen zouden vallen onder de werknemers van Vert. Dat G-Star hier niet op terug is gekomen, wetende dat werknemers op basis van stukloon werkten, rekent de rechtbank haar toe. Het annuleren van de bestellingen kwam volgens de rechtbank dan ook “ongemeen hard” aan.
Hieruit valt af te leiden dat het van belang is om zorgvuldig aan de slag te gaan met het due diligence proces. Het formuleren van een CSR-beleid dient hand in hand te gaan met de integratie hiervan binnen je organisatie en in bedrijfsprocessen.
Bereid je voor op de CSDDD
Door actief aan de slag te gaan met je ketens kan je negatieve gevolgen identificeren, beperken en in de toekomst voorkomen. Dit bereid je tegelijkertijd voor op de aanstaande wetgeving. Meer informatie over de CSDDD en de samenhang met andere Europese wetgeving? Neem contact met ons op.
Hanna is een juriste met expertise in due diligence, werkzaam binnen het internationale waardeketen-team van Schuttelaar & Partners. Voorafgaand aan deze rol was ze betrokken bij de IMVO-Convenanten van de SER.