Ons dagelijks brood
Brood is hip. De consumptie van brood neemt weer toe. En brood krijgt steeds meer toegevoegde waarde. Brood wordt van een onderlegger voor beleg, een op zichzelfstaand product. Brood is hard aan het veranderen, zowel als het gaat om consumptie, gezondheid en duurzaamheid.
Consumptie
Zoals Azië een rijstcultuur heeft, zo zou je kunnen zeggen dat Europa een broodcultuur heeft. In Europa eten we een vorm van brood bij het ontbijt, tijdens de lunch, bij het diner en ook tussendoor. Van een oer-Hollandse boterham, het Duitse Kaiserbrötchen, de Franse croissant tot Italiaanse panini.
In Nederland eten we zo’n 49 kilo brood per persoon per jaar. Dat is elke dag vier sneetjes of tweeëneenhalf bolletje. Nadat de consumptie van brood jarenlang daalde in Europa stijgt de consumptie weer sinds 2018. Afgelopen jaar daalde de consumptie van brood licht door het wegvallen van het out-of-home kanaal tijdens corona. De verwachting is dat dit zich zeer snel weer zal herstellen nu de horeca en bedrijfsrestaurants weer open zijn. De ambachtelijke bakker heeft, net als de slager, de groenteboer en de kaasboer, door corona een opleving beleefd. Het brood ging daar als warme broodjes over de toonbank.
Gezondheid
De daling van de broodconsumptie heeft de sector ertoe gezet om meer in te zetten op communicatie over de gezondheidsaspecten van brood en te investeren in productinnovatie. Het assortiment van brood is geëxplodeerd in diversiteit aan brood van diverse soorten granen, zaden en productiemethoden. Vaak met een specifiek gezondheidsaspect in het achterhoofd. De communicatie vanuit de sector is vanouds ook gericht op “het goede van brood”. Dit heeft ertoe geleid dat broodconsumptie weer in de lift zit. Nieuwe regels zorgen ervoor dat uiterlijk 1 juli volgend jaar de communicatie over de productsamenstelling van brood veel helderder is voor de consument. De sector is nu druk bezig deze veranderingen door te voeren.
Duurzaamheid
Brood is een van de meest duurzame levensmiddelen. Voor de productie is niet meer nodig dan graan, water, gist of desem en zout. Het graan dat in Nederland verwerkt wordt, komt veelal uit omringende landen, zoals Frankrijk, Duitsland en België. Toch zijn er nog voldoende kansen om brood verder te verduurzamen. De branche, bakkerijen en individuele bakkers maken hiervoor plannen. De eerste stappen zijn nog voorzichtig maar dit zal de komende jaren uitgroeien tot een trend in de bakkerswereld.
Belangrijke factoren waaraan gewerkt moet worden om brood nóg duurzamer te maken:
- Verspilling: brood is met 200 miljoen kilo per jaar weggegooid brood en grondstoffen het meest verspilde product van Nederland. Er komen steeds meer initiatieven, zowel bij bakkers, ketenpartijen als retailers om dit terug te dringen.
- Energieverbruik voor de ovens: bakkerijen die overschakelen op energiezuinige ovens en zonne-energie.
- Kunstmestgebruik bij graanproductie is voor ongeveer 30% verantwoordelijk voor de CO2-voetafdruk van brood. Door te kiezen voor biologisch brood, waarvoor geen kunstmest gebruikt mag worden, kan de CO2-footprint nóg lager worden.
Een verandering naar een gezond, duurzaam en eerlijk voedselsysteem is broodnodig. Kijkend naar de veranderingen in de broodsector de afgelopen jaren zie je dat door een goede combinatie van innovatie, slimmer opereren in de keten en communicatie er grote stappen gezet kunnen worden in de voedseltransitie.