Demissionair kabinet focust op verbinding en bestaanszekerheid
Het blijft een gekke gewaarwording: een Prinsjesdag met een demissionair kabinet. Inmiddels is dit sinds 2006 al vijf keer voorgekomen. Laten we hopen dat dit geen traditie wordt. Wat wel een traditie leek is een Prinsjesdag met Mark Rutte, maar dit was toch écht zijn laatste keer.
Wat traditiegetrouw overblijft aan de derde dinsdag van september is de troonrede van de Koning. En deze was somberder dan andere jaren. Er stond namelijk een thema centraal: armoedebestrijding. Zo zijn een fatsoenlijk huis, een goede gezondheid en een veilige thuissituatie allang niet meer vanzelfsprekend in Nederland. Verbinding vraagt daarom aandacht en inzet, vindt Willem-Alexander.
Ook thema’s zoals gezonde voeding, schone energie, toegankelijke gezondheidszorg, duurzame landbouw, en een effectief stikstofbeleid krijgen prioriteit. Ondanks de terughoudende én demissionaire status van het kabinet, vragen zulke vraagstukken om daadkracht. Kansengelijkheid staat hierin centraal.
Een klimaatbewuste keuze?
De ‘energiecrisis’ van afgelopen winter en de toenemende extreme weersomstandigheden benadrukken het belang van een ambitieus klimaatbeleid. Subsidieregelingen voor isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en andere duurzame initiatieven om zowel burgers als bedrijven te ondersteunen in het maken van duurzame keuzes brachten de energietransitie afgelopen regeerperiode langzaam in beweging. Speciaal met het oog op de stijgende inflatie, krijgt kansengelijkheid binnen de energietransitie ook dit jaar extra aandacht. Zo wordt het Noodfonds Energie verlengd, zodat mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen een vangnet hebben.
Ook op het gebied van biodiversiteit worden er stappen gezet. Zo maakt het kabinet ruim € 15 miljoen budget vrij om een start te maken met het aanvalsplan voor landschapselementen. Dit plan is het resultaat van een samenwerking tussen verschillende partijen die zich hebben verenigd in het Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Gezamenlijk draagt deze coalitie bij aan initiatieven ter bevordering van biodiversiteit en het verwezenlijken van Europese doelstellingen. Samen buigen zij natuurverlies om naar herstel.
Duurzame landbouw
Het vastgelopen landbouwakkoord van afgelopen zomer legt een cruciaal probleem bloot: de stikstofplannen van politiek Den Haag botsen met de belangen van het platteland. Als een stap in de richting van het beloofde perspectief heeft het demissionaire kabinet meer dan 175 miljoen euro beschikbaar gesteld voor investeringen in de landbouwsector. Voor sommige partijen is deze toezegging een bescheiden stap vooruit, andere partijen zien deze belofte – in het licht van de 13,5 miljard euro die beschikbaar lag voor het landbouwakkoord – als een druppel op de gloeiende plaat.
Stikstof en natuurbeleid gaan hand in hand in de landbouw, vooral voor jonge boeren die willen werken aan een duurzame toekomst. Voor hen maakt het demissionair kabinet extra geld vrij om bedrijfsopvolging te ondersteunen. Daarnaast blijft het demissionair kabinet zich inzetten op het stikstofdossier en krijgt ook de biologische sector extra aandacht.
Samen werken aan de zorg van de toekomst
Het waarborgen van gezondheid is een van de hoogste prioriteiten voor ons allemaal, maar het wordt beïnvloed door tal van factoren, zoals levensstijlkeuzes (roken, alcohol gebruik), obesitas en mentale gezondheid. Ongezonde gewoonten dragen bij aan een aanzienlijk deel van de ziekte- en zorglast in onze samenleving. Het demissionair kabinet streeft naar een gezond en veerkrachtig Nederland, waarbij gezonde keuzes worden gestimuleerd en ongezonde keuzes ontmoedigd.
De overheid heeft als doel gesteld om de gezondheidszorg zo efficiënt, toegankelijk en betaalbaar mogelijk in te richten voor toekomstige generaties. Zo wordt er ruim € 2,8 miljard beschikbaar gemaakt voor eerstelijnszorg. Ook wordt er aandacht besteed aan integrale samenwerking tussen verschillende partijen. Met het Nationaal Preventieakkoord wil de overheid Nederlanders stimuleren gezond te leven, met als een van de belangrijkste doelen: een rookvrije generatie in 2040. Daarnaast wordt er extra aandacht besteed aan kwetsbare kinderen en ruim € 1,45 miljard extra beschikbaar gesteld voor jeugdzorg in 2024.
Duurzame of gezonde voeding?
In de Troonrede wordt stil gestaan bij armoede, gezondheid en bestaanszekerheid. Een drietal aan factoren die het Nederlandse voedselsysteem beïnvloeden. Door oplopende inflatie en de Oekraïne-oorlog zijn producten in de supermarkt in prijs verdubbeld. In de miljoenennota komt het kabinet met een financiële impuls om de inkomenspositie van minima te compenseren. Maar met het oog op de verdere verduurzaming van onze voedselsystemen zijn we op een kruispunt beland: kiezen we voor verduurzaming van de landbouw óf voor betaalbare voeding?
Het nastreven van verduurzamingsnormen in de landbouw zal namelijk onvermijdelijk leiden tot een stijging van de voedselprijzen. Tegelijkertijd zullen we niet voldoen aan nationale regelgeving zodra we prijsbehoud prioriteren, stelt het LTO.
Naast de cruciale thema's van armoede en bestaanszekerheid, werpt gezondheid zich op als een derde pijler die van invloed is op het Nederlandse voedselsysteem. Een gezond leven staat of valt namelijk met gezonde voeding. Het demissionair kabinet geeft de meest kwetsbare kinderen op school daarom een extra steuntje in de rug. Zij ontvangen op school een gratis, gezonde maaltijd in 2024.
Verbinding
In een tijd van ingrijpende veranderingen rust er een grote verantwoordelijkheid op de schouders van de overheid. In de komende maanden zal Nederland opnieuw de koers voor de toekomst bepalen. Prinsjesdag weerspiegelt de dringende behoefte aan verbinding voor deze koersbepaling. Binnen de transitie naar een duurzame én gezonde toekomst speelt integrale samenwerking dit jaar de grootste rol.