Nieuws 17 november 2023

De Metaverse - Een belangrijke opkomende technologie op het gebied van geestelijke gezondheid 

In 2021 kwam Facebook Inc. in het nieuws door zijn naam te veranderen in Meta. Deze naamswijziging was meer dan een simpele rebranding die alleen techliefhebbers interesseerde; het was nieuws wat bijna iedereen bereikte, ook degenen die zich normaal gesproken op afstand houden van sociale media.    

 

De discussies in diverse lagen van onze samenleving, van zakelijke bijeenkomsten tot in klaslokalen en aan eettafels, gingen niet alleen over de opvallende verandering in branding van Facebook - van de grote blauw-witte letter 'F' naar het oneindigheidssymbool - maar meer over de introductie van de Metaverse, een concept dat voor velen van ons volledig nieuw was.

Mark Zuckerberg, oprichter van Meta, beschrijft de Metaverse als een collectieve, gedeelde ervaring die de fysieke en digitale werelden samenbrengt. Het wordt gezien als een plaats waar men bijna alles kan doen - samenkomen met vrienden en familie, werken, leren, spelen, winkelen, creëren - en waar ervaringen mogelijk zijn die we ons nu nog niet kunnen voorstellen in de context van huidige computers of telefoons.

Sinds 2021 heeft het concept van de Metaverse een vlucht genomen. Technologiebedrijven, gameontwikkelaars en innovators verkennen hoe ze deze ervaring tot leven kunnen brengen. Dit heeft ook geleid tot discussies over de impact ervan op verschillende aspecten van de samenleving, waaronder geestelijke gezondheid. 

Context en relevantie    

Tussen 2007 en 2017 steeg het aantal psychische en middelenstoornissen wereldwijd met 13%, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie. Deze toename was echter niet te vergelijken met de alarmerende cijfers tijdens en na de Covid-19 pandemie. Geschat wordt dat de pandemie leidde tot een schokkende toename van 27,6% van het aantal gevallen van depressieve stoornissen en een toename van 25,6% van het aantal gevallen van angststoornissen wereldwijd in 2020, wat leidde tot de naam "stille pandemie".    

Naast de meest voor de hand liggende gevolgen voor het persoonlijk welzijn, heeft deze crisis in de geestelijke gezondheid ook andere sociaaleconomische gevolgen. Denk bijvoorbeeld aan werkloosheid, sociaaleconomische ongelijkheid, een slechte lichamelijke gezondheid, maar ook een lage levensstandaard en stigmatisering. Het World Economic Forum (WEF) voorspelde dat geestelijke gezondheidsproblemen de wereldeconomie tegen 2030 ongeveer 6 biljoen dollar zullen kosten, in combinatie met verloren economische productiviteit, directe zorgkosten en hogere sociale kosten. Volgens het WEF is dit meer dan de verwachte kosten van kanker, diabetes en chronische ademhalingsaandoeningen samen.   

Ondanks deze cijfers en de groei van psychische aandoeningen, is het door het gebrek aan beschikbare middelen, tekorten aan gekwalificeerde professionals, lange wachttijden voor behandeling en ontoereikende diensten moeilijk om mensen de hulp te bieden die ze nodig hebben. Dit heeft de behoefte aan innovatieve benaderingen van geestelijke gezondheidszorg, zoals Metaverse, vergroot.

Voordelen & uitdagingen   

Het navigeren door en begrijpen van het veranderende landschap van de geestelijke gezondheidszorg en de raakvlakken met de Metaverse kan een uitdagende taak zijn. Je vraagt je misschien af: Hoe kan een virtual reality-omgeving een persoonlijke sessie met een therapeut vervangen?

Om een beter inzicht te krijgen in de voordelen en mogelijkheden heeft het World Economic Forum onlangs een briefing uitgebracht, 'Top 10 Emerging Technologies Report', waarin een aantal oplossingen worden genoemd die de Metaverse teweeg zou kunnen brengen: 

  • AI-therapie   

We hebben inmiddels allemaal wel eens de hand gereikt naar een chatbot of virtuele assistent. Maar wat als deze op kunstmatige intelligentie (AI) gebaseerde entiteiten in de rol van therapeut zouden stappen? AI-therapie is opgedoken als een nieuwe vorm van gepersonaliseerde counseling. Het vermogen om grote hoeveelheden gegevens over de geestelijke gezondheidsgeschiedenis van een cliënt te analyseren en op basis van deze informatie gepersonaliseerde interventies te genereren, maakt het een geavanceerde vervanging, vooral met een tekort aan professionals in de geestelijke gezondheidszorg.    

  • Therapeutische virtuele realiteit   

Anders dan AI-therapie, vervangt therapeutische virtuele realiteit persoonlijke therapie niet, maar vult deze aan. Deze technologie maakt gebruik van virtuele omgevingen om patiënten een gecontroleerde gesimuleerde ervaring te geven die is afgestemd op de individuele behoeften en voorkeuren. Deze vorm van exposure therapie zou hen bijvoorbeeld in staat kunnen stellen om geleidelijk fobieën onder ogen te zien of PTSS te behandelen.    

  • Real-time biometrische feedback   

Veel van wat we van binnen ervaren manifesteert zich ook in uiterlijke expressies. Lichamelijke reacties, zoals veranderingen in lichaamshouding, trillende voeten of handen en een trillende stem, zijn hier duidelijke voorbeelden van. Biometrische feedback in augmented of virtual reality maakt het mogelijk om deze reacties sneller vast te leggen. Ontwikkelingen op dit gebied zou de personalisatie van therapie kunnen vergemakkelijken op basis van de real-time meetingen.

Deze mogelijke oplossingen zijn slechts een kleine glimp van het innovatieve potentieel dat de Metaverse teweeg zou kunnen brengen in de geestelijke gezondheidszorg.  

Eén ding is duidelijk: hoewel het potentieel vol voordelen zit voor mensen die worstelen met geestelijke gezondheidsproblemen, kunnen we de bijbehorende risico's niet over het hoofd zien. Denk bijvoorbeeld aan de risico's van vooroordelen die onbedoeld de eerlijkheid van deze technologieën kunnen beïnvloeden met betrekking tot ras of geslacht. Daarnaast is het waarborgen van de privacy van persoonlijke gegevens van groot belang, aangezien deze technologieën gevoelige informatie verzamelen. Momenteel zijn er binnen de Europese Unie gesprekken gaande over het recht om al dan niet in te stemmen met het delen van gegevens, een belangrijke factor in de Europese Gezondheidsdataruimte en GDPR. Bovendien geeft het potentieel voor overmatig digitaal gebruik aanleiding tot bezorgdheid over de impact ervan op het welzijn van individuen, vaak afwijkend van het beoogde doel binnen de context van geestelijke gezondheid en therapie.    

Om deze redenen is het belangrijk dat we de voordelen en valkuilen van deze opkomende technologieën grondig blijven evalueren.     

Toekomstperspectief  

In dit artikel hebben we de belangrijke veranderingen belicht die hebben plaatsgevonden sinds 2021, toen Facebook Inc. de krantenkoppen haalde door zijn naam te veranderen in Meta. Deze veranderingen omvatten zowel de opkomst van nieuwe technologieën geïntroduceerd door de Metaverse als verschuivingen in het perspectief van de samenleving op geestelijke gezondheid.    

In de afgelopen twee jaar hebben de Europese Unie en haar lidstaten een groeiende interesse en toewijding getoond om het onderwerp geestelijke gezondheid aan te pakken. Deze betrokkenheid omvat maatschappelijke, economische en gezondheidsdimensies (lees meer in ons bericht over het jaar van de geestelijke gezondheid). Binnen dit veranderende landschap is het geen verrassing dat de Metaverse en de bijbehorende opkomende oplossingen steeds meer worden gezien als potentiële bondgenoten, vooral met het oog op de ondergefinancierde geestelijke gezondheidszorg. Toch blijft de tijdlijn voor hun integratie in deze inspanningen een onderwerp van voortdurende discussie.    

Hoewel het verminderen van het stigma op geestelijke gezondheid een vitaal doel is, brengt het integreren van de Metaverse en de bijbehorende technologieën in dit gesprek ook de complexe kwestie van gegevensprivacy en technologiegebruik met zich mee. Het vinden van de juiste balans tussen deze twee is een uitdaging, maar wel een met een groot potentieel.    

Vanuit mijn standpunt kunnen we dit potentieel erkennen, maar we begrijpen en erkennen ook de noodzaak van een meer voorzichtige aanpak. Het is belangrijk om te wachten op de ontwikkeling van duidelijke richtlijnen en beleid op nationaal en internationaal niveau, zodat er een kader ontstaat waarbinnen geestelijke gezondheid en technologie effectief kunnen samenwerken. 

In de tussentijd zal Schuttelaar & Partners de ontwikkelingen op het gebied van geestelijke gezondheid en Metaverse op de voet blijven volgen. Lees meer over hoe onze kantoren in Brussel en Nederland zich inzetten om relevante beleidsonderwerpen te monitoren en van gerichte en inzichtelijke informatie te voorzien. Of lees hoe wij de dialoog met overheden, politieke en maatschappelijke stakeholders faciliteren.

Referenties: